Οδοιπορικό στην Ελλάδα

 

Πασχαλινά έθιμα από τον Έβρο έως την Κρήτη

Γράφει: η Μαρία Μαντέλλου

Μαθήτρια της Α΄τάξης Γυμνασίου

Το Πάσχα πλησιάζει και τα έθιμα στην χώρα μας είναι πολλά. Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα μπορούμε να ανακαλύψουμε πολλά διαφορετικά έθιμα τα οποία αξίζει να τα δούμε με τα ίδια μας τα μάτια.

Επιτάφιος στο Σύνταγμα - Αθήνα

Αθήνα

Η Αθήνα, η πρωτεύουσα της Ελλάδας, έχει κάποια πολύ γνωστά έθιμα. Αρχικά, η περιφορά του επιταφίου γίνεται κάθε χρόνο την Μεγάλη Παρασκευή. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου είναι η Ανάσταση, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι πάνε στην εκκλησία με τις λαμπάδες τους. Την Κυριακή του Πάσχα, γίνεται το γνωστό σούβλισμα του αρνιού. Κάποιοι σουβλίζουν εκτός από αρνί και άλλα κρέατα όπως κατσίκι. επίσης στις ψησταριές μπορεί κάποιος να δει άλλα είδη κρεάτων όπως το κοκορέτσι. Όσοι θέλουν μπορούν να αγοράσουν την δικιά του σούβλα και να ψήσουν στο σπίτι τους. Κάποιοι άλλοι θα πάνε σε μια παραδοσιακή ταβέρνα και θα φάνε εκεί. Αν όμως δεν θέλουν να φύγουν από το σπίτι τους και δεν έχουν σούβλα εκεί μπορούν να παραγγείλουν και να τους φέρουν το αρνί στο σπίτι τους!

"Μπότιδες" Μ. Σάββατο - Κέρκυρα

Κέρκυρα

Η Κέρκυρα έχει διάφορα πασχαλινά έθιμα. Το Μεγάλο Σάββατο, στις έξι το πρωί, στον Ναό της Παναγίας των Ξένων, δημιουργούν έναν τεχνητό σεισμό για να αναπαραστήσουν την Ανάσταση. Στην συνέχεια, ακολουθεί η περιφορά του Επιταφίου. Στις ένδεκα ακριβώς ηχούν οι καμπάνες για να σημάνουν την πρώτη Ανάσταση και την εκκίνηση του πιο γνωστού εθίμου της Κέρκυρας, τους Μπότηδες. Οι άνθρωποι βγένουν στα  στολισμένα μπαλκόνια των σπιτιών τους με τεράστια κανάτια, άλλα σκέτα άλλα χρωματισμένα, που είναι γεμάτα νερό και στολισμένα με κορδέλες, συνήθως κόκκινες, και τα πετάνε με δύναμη κάτω για να ξορκίσουν το κακό.

Ρουκετοπόλεμος στο Βροντάδο της Χίου

Χίος

Στην Χίο το βράδυ του μεγάλου Σαββάτου, γίνεται ο ρουκετοπόλεμος. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας υπήρχε μια «διαμάχη» ανάμεσα στους Παναγούσους, που ήταν οι ενορίτες της Παναγίας της Ερειθιανής, και τους Αγιομαρκούσους, τους ενορίτες του Αγίου Μάρκου. Αυτή η «διαμάχη» υπάρχει μεχρι και σήμερα. Κάθε χρόνο, λοιπόν, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, οι Παναγούσοι εκτοξεύουν ρουκέτες έχοντας στόχο τον τρούλο και το έβλημα του Αγίου Μάρκου και οι Αγιομαρκουσέοι εκτοξεύουν ρουκέτες με στόχο το ρολόι της Παναγίας της Ερειθιανής. Με όλες αυτές τις ρουκέτες κάνουν την νύχτα μέρα στο χωριό Βροντάδος και οι κάτοικοι του μένουν ξύπνιοι για να απολαύσουν αυτό το μοναδικό θέαμα.

Ανάσταση στο Λεωνίδιο - "Φαναράκια"

Λεωνίδιο

Την βραδιά της Ανάστασης ο ουρανός στο Λεωνίδιο λαμπιρίζει από τα εκατοντάδες αερόστατα. Οι πέντε ενορίες της κωμόπολης συναγωνίζονται για το ποια θα πετάξει τα περισσότερα αερόστατα εκείνει την βραδιά. Πολύ νομίζουν πως αυτό τα έθιμο προέρχεται από την Ασία, όπου κάποιοι ναύτες της περιοχής είχαν δει εκεί κάτι αντίστοιχο και αποφάσισαν να μεταφέρουν το έθιμο και στον τόπο τους.

Το κάψιμο του Ιούδα στην Μονεμβασιά

Μονεμβασιά

Στην Μονεμβασιά, κάθε χρόνο, την Κυριακή του Πάσχα, στον περίβολο της εκκλησίας του Ελκομένου Χριστού γίνεται το γνωστό, παραδοσιακό κάψιμο του Ιούδα. Το ανθρώπινο ομοίωμα του Ιούδα έχει φτιαχτεί από ξύλα και άχυρα κυρίως. Όμως ανάμεσα στα ξύλα και τα άχυρα βρίσκονται και πολλά εκρηκτικά που κατά την διάρκεια του καψίματος εκρήγνυνται και αυτό είναι που κάνει αυτό το έθιμο ακόμα πιο εντυπωσιακό.

Έθιμο της περιφοράς της εικόνας της Παναγίας - Φολέγανδρος

Φολέγανδρος

Στην Φολέγανδρο υπάρχει ένας ασυνήθιστος τρόπος να γιορτάζουν το Πάσχα. Την Κυριακή του Πάσχα η εικόνα της Παναγίας κατεβαίνει από το μοναστήρι και πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι. Όλα τα σπίτια περιμένουν την Εικόνα, και τον κόσμο που την ακολουθεί, να έρθει. Όταν δύει ο ήλιος η Εικόνα παραδίδεται στην Άνω μεριά και μεταφέρεται περπατώντας ως την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Τη Δευτέρα του Πάσχα συνεχίζεται η περιφορά της Εικόνας στην Άνω Μεριά. Την Τρίτη του Πάσχα η περιφορά τελειώνει με την Εικόνα να πηγαίνει στο Καραβοστάσι, δηλαδή το λιμάνι.

Μονή Θεοτόκου Κοσμοσώτειρας στον Έβρο - Γυναίκες με παραδοσιακές
πασχαλινές συνταγές

Έβρος

Στον Έβρο γιορτάζουν επίσης το Πάσχα με παραδοσιακό τρόπο. Το Σάββατο του Λαζάρου μικρά κορίτσια ντύνονται παραδοσιακά και με στολισμένα καλαθάκια πάνε από σπίτι σε σπίτι λέγοντας τα κάλαντα του Λαζάρου. Την Κυριακή των Βαΐων εντός των ναών, πετάνε φύλλα από βάγια και όσοι βρίσκονται εκεί προσπαθούν να τα πιάσουν πριν πέσουν κάτω. Όσοι πιάσουν τα βάζουν στο πορτοφόλι τους για να μην αδειάσει ποτέ. Την Μεγάλη Πέμπτη, όπως και σε άλλες περιοχές, γίνεται το παραδοσιακό βάψιμο των αυγών. Την Μεγάλη Παρασκευή πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται νεκροταφεία για να θυμιατίσουν τους νεκρούς γιατί σύμφωνα με την παράδοση ξυπνούν μαζί με τον Χριστό. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι νοικοκυρές πλάθουν τα παραδοσιακά τσουρέκια. Το Μεγάλο Σάββατο πλάθουν τα πασχάλια που είναι μικρά ψωμάκια με όμορφα σχέδια και ένα κόκκινο αυγό στην μέση. Το βράδυ της Ανάστασης όλοι παραβρίσκονται στην εκκλησία και στην συνέχεια γίνεται το τσούγκρισμα των αυγών. Τέλος, ανήμερα του Πάσχα γίνεται το σούβλισμα του αρνιού.

"Η φουνάρα του Ιούδα" - Πάσχα στην Κρήτη

Κρήτη

Ένα από τα έθιμα της Κρήτης είναι “Το σημαντίρι και η μικρή φουνάρα”. Από πολύ παλιά σε αυτό το έθιμο, ο επίτροπος κάθε εκκλησίας έπαιρνε ένα σήμαντρο και, δύο ώρες πριν την Ανάσταση, το κτυπούσε και πήγαινε σε όλες τις γειτονιές για να ξυπνήσει του πιστούς για να πάνε στην εκκλησία. Πρίν φυγουν από το σπίτι τους οι πιστοί, άναβαν στην αυλή τους μια μικρή φωτιά ή όπως την λένε μια μικρή φουνάρα, και όλοι, μικροί και μεγάλοι, πηδούσαν από πάνω κάνοντας τον σταυρό τους και λέγοντας μια ευχή.